Podczas zakupu nieruchomości możemy zetknąć się ze sporą ilością przykrych niespodzianek. I mowa tu nie tylko o niewymienionej instalacji, która rzekomo jest nowa czy mniejszym metrażu niż zarzeka się obecny właściciel. Mowa również o dożywotnim lokatorze mieszkania, który może przypaść nam – nowym właścicielom – w „spadku” po poprzednim właścicielu. Dlatego dzisiaj wyjaśniamy, czym jest prawo dożywocia i czy takie mieszkanie da się sprzedać lub kupić.
Czym jest prawo dożywocia?
To nic innego jak przeniesienie własności nieruchomości na osobę trzecią w zamian za możliwość dożywotniego zamieszkiwania owej nieruchomości, oraz za zapewnienie zbywcy wszelakiej pomocy i utrzymania, aż do pogrzebu włącznie. Wszystkie koszty pokrywa nabywca nieruchomości.
Czy Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu można zbyć w zamian za prawo dożywocia?
Nie, nieruchomość, którą chcemy w ten sposób zbyć, musi być naszą odrębną własnością.
Jak spisać umowę dożywocia?
Według prawa, ponieważ jej skutkiem jest przeniesienie własności nieruchomości, musi zostać zawarta w formie akt notarialnego, dlatego trzeba wybrać się wraz z drugą stroną transakcji do notariusza. Pamiętajmy, że koszty notarialne oraz podatek PCC w wysokości 2% wartości nieruchomości leży po stronie nabywcy. Jedynym przypadkiem, w którym podatek nie obowiązuje, jest sytuacja w której, bierzemy kogoś pod swój dach i zapewniamy tej osobie dożywocie w nieruchomości, która jest nasza, a nie nabyliśmy jej w drodze ustanawiania prawa dożywocia.
Jak sprawdzić, czy mieszkanie, które chcemy kupić, jest obciążone prawem dożywocia?
Przede wszystkim sprawdzamy Księgę Wieczystą, a konkretnie dział III, w którym zamieszczane są roszczenia i ograniczenia. To tam będzie widniał wpis. Natomiast, jeśli w dziale III nie ma wpisu, za to jest tzw. wzmianka, czyli informacja o tym, że do Sądu wpłynął wniosek o dokonanie wpisu w Księdze Wieczystej, koniecznym jest zażądanie zaświadczenia z Sądu wyjaśniającego treść wniosku. Przeczytajmy również podstawę nabycia nieruchomości na podstawie której obecny właściciel stał się jej właścicielem – już sam ten dokument może wyjaśnić nam sytuację.
Czy nieruchomość z „dożywotnikiem” można sprzedać?
Według prawa polskiego taką nieruchomość można sprzedać, nawet bez zgody osoby posiadającej prawo dożywocia. Zważywszy na fakt, że prawo dożywocia jest niezbywalne, na nieruchomości w dalszym ciągu będzie ciążyło owe prawo, a lokator będzie mógł dalej w nim mieszkać. Z tej przyczyny, cena takiej nieruchomości będzie znacznie niższa od obecnych cen rynkowych.
Czy po śmierci „dożywotnika” jego spadkobiercy mogą chcieć przejąć nieruchomość?
Nieruchomość z chwilą podpisania aktu notarialnego ustanawiającego prawo do dożywocia, staje się własnością nabywcy, dlatego spadkobiercy dożywotnika nie mogą rościć sobie żadnych praw do owej nieruchomości, ani też oczekiwać zachowku. Z chwilą śmierci, a właściwie – pogrzebu, osoby posiadającej dożywotnie prawo, obowiązki nabywcy wynikające z umowy ustają.
Jak wykreślić prawo dożywocia z Księgi Wieczystej?
By wykreślić prawo, konieczne jest złożenie wniosku o wykreślenie w Sądzie Wieczystoksięgowym, na podstawie odpisu skróconego aktu zgonu z Urzędu Stanu Cywilnego, odpisu wyroku sądu lub umowy notarialnej.
Pamiętajmy, że „dożywotnik” ma możliwość zrzeczenia się swojego prawa aktem notarialnym, wówczas taki akt jest niezbędny do zawarcia umowy notarialnej sprzedaży nieruchomości. Umowa ustanawiająca prawo dożywocia cieszy się coraz większą popularnością, dlatego warto uważnie sprawdzać dokumenty nieruchomości, którą decydujemy się zakupić.