Akt notarialny jest szczególną formą wśród wszystkich istniejących dokumentów urzędowych. Ma ona na celu potwierdzenie dokonanej czynności prawnej zgodnie z przepisami prawa lub wolą sporządzających je stron. W dzisiejszym tekście zawieramy wszystko to, co należy wiedzieć o tym szczególnym w polskim prawie dokumencie.
Bez aktu nie ma sprzedaży
Przykładem ogromnej roli dokumentu jakim jest akt notarialny jest m.in. transakcja sprzedaży nieruchomości. Bez zawarcia go przez obie strony, tj. kupującego i sprzedającego, czynność prawna jest po prostu nieważna. Żadna nieruchomość nie może zatem przejść we własność nabywcy bez tego niezwykle ważnego aktu prawnego.
Kiedy potrzebny jest akt notarialny? Jak już powiedzieliśmy – jest wręcz niezbędny przy transakcji sprzedaży-kupna nieruchomości. Oprócz tego umowy, które zawierane są w formie aktu notarialnego to m.in. te o dział spadku (w dalszym ciągu jeśli do spadku należy nieruchomość), podział majątku, określonych typów spółek czy na przykład powołanie fundacji. Jeśli akt notarialny dotyczy danej czynności prawnej, powinien on zawierać przede wszystkim treści istotne dla tej właśnie czynności. Oprócz tego akt w razie potrzeby powinien zawierać inne stwierdzenia, których umieszczenie reguluje ustawa o notariacie, przepisy szczególne lub wola stron.
W związku z tym iż akt notarialny jest szczególnym dokumentem, w jego treści powinno zawierać się złożone wcześniej przez obie strony oświadczenie woli. Akt powinien być również odczytany przez notariusza lub inną osobę będącą w jego obecności. Dopiero po stwierdzeniu zgodności z zamierzeniami zainteresowanych, akt zostaje podpisany zarówno przez obie strony jak i przez notariusza.
Czy potrzebny notariusz
Akt notarialny musi być sporządzony przez notariusza. Od tej reguły istnieją jednak pewne odstępstwa, wśród których znajduje się możliwość sporządzenia aktu przez polskiego konsula znajdującego się poza granicami kraju. Niezbędne jest jednak do tego pisemne upoważnienie wydane na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych przez ministra sprawiedliwości.
Co zawiera akt notarialny
Akt notarialny ze względu na jego strukturę, można podzielić na pięć zasadniczych części. Pierwsza z nich zawiera datę, miejscowość zawarcia aktu wraz z danymi kancelarii notariusza lub innej osoby wyznaczonej do jego zastępstwa, dane stron oraz sposób potwierdzenia ich tożsamości. W razie potrzeby zamieszcza się w nim nawet godzinę i minutę podpisania aktu. Znajdziemy w nim też dane osób obecnych przy sporządzaniu dokumentu. Druga część to właściwa treść aktu notarialnego. Po niej znajduje się fragment dotyczący podatków, taksy notarialnej i opłaty skarbowej. Część czwarta obejmuje stwierdzenia obu stron o odczytaniu, zatwierdzeniu i podpisaniu aktu i w razie potrzeby stwierdzenie faktów oraz istotnych okoliczności, które zaszły przy jego sporządzaniu. Ostatni element aktu notarialnego to podpisy wszystkich osób biorących udział w akcie – zarówno stron jak i tylko obecnych przy sporządzaniu aktu oraz notariusza.
Wszelkie niezbędne informacje, tryb sporządzania i postępowania z aktem notarialnym określają w polskim prawie artykuły od 91 do 95 ustawy “Prawo o notariacie”. Zostały w niej spisane wszystkie możliwe zasady, które powinny być przestrzegane przez notariusza i strony zawierające akt. Jeden z artykułów mówi o bardzo istotnej czynności takiej jak odczytanie treści aktu przez notariusza lub innej osobę w jego obecności. Ma to zagwarantować zrozumienie treści, znaczenie faktu przez wszystkie strony oraz fakt, iż jest ona rzeczywiście zgodna z ich wolą.
Sama struktura aktu notarialnego również powinna być mocno przestrzegana. Ustawa mówi m.in., że akt, który został sporządzony na dwóch lub więcej ilości arkuszów, to każdy z nich powinien być ponumerowany, podpisany i połączony z resztą.Nie są w nim dopuszczone żadne wyskrobywania treści, a wolne miejsca należy przekreślić. Wszelkie poprawki powinny zostać naniesione oczywiście przed podpisaniem aktu przez notariusza czy strony biorące udział w czynności.
Ile kosztuje akt notarialny?
Akt notarialny jest wręcz niezbędny w wielu sytuacjach, kiedy to umowa cywilnoprawna nie wystarcza i można ją podważyć z jakiegokolwiek błahego powodu. Stąd osoby zajmujące się m.in. sprzedażą domów i mieszkań, tj. biura nieruchomości czy deweloperzy, zawsze będą bez dwóch zdań sugerować swoim klientom podpisanie aktu notarialnego. Wiadomo, że ze względu na ich wyjątkowe znaczenie, umowy zatwierdzone przez notariusza wiążą się z dodatkowymi kosztami.
Plusem dla wszystkich potrzebujących notariusza jest to, iż przedstawiciele tego zawodu muszą proponować dość atrakcyjne ceny, aby móc być konkurencyjnymi na rynku. Obecnie można już nawet zapytać o wycenę kilku notariuszy, po czym wybrać ofertę dla nas najatrakcyjniejszą. Nie zmienia to faktu, iż w zależności od danej usługi czy rodzaju aktu notarialnego, który musi sporządzić notariusz, ceny będą wahać się od kilkudziesięciu do nawet kilkuset złotych. Sporządzone jednak przez notariusza dokumenty dają pewność, iż nasza umowa na sto procent jest zgodna z prawem. To właśnie sprawia, że przedstawiciel tego zawodu ma i będzie miał zapewnioną pozycję na rynku pracy.